mRNA aşıları DNA’mızda bir değişime sebep olur mu?

Bilindiği üzere Pfizer ve Moderna aşısı mRNA tekniğiyle geliştirilmiş aşılardır. Yani bu aşılar haberci ribo-nükleik asit olarak bilinen genetik gerecin küçük modüllerini içeren açılardır. Birçok insan mRNA aşıları kullanıma sunulduğundan bu yana bu aşıların DNA‘mızda bir değişime sebep olup olmayacağını sorguluyor. Elbette bu durum Türkiye‘de de yapılan BionTech/Pfizer aşısına olan isteğin azalmasına sebep oluyor. 

mRNA aşısı temel olarak nasıl çalışır? 

Pfizer ve Moderna aşılarındaki mRNA metodu basitçe hücrelerimize koronavirüs spike proteini yapmak için süreksiz talimatlar verilmesidir. Bu protein esasen SARS-CoV-2‘nin yüzeyinde bulunur. Proteinle karşılaşmamızın akabinde da bağışıklık sistemimiz bedenimizi virüse karşı müdafaayı öğrenir. Aslında bu kadar kolaydır mRNA aşılarının işleyişi. 

Pekala sahiden mRNA aşıları DNA’da bir değişikliğe sebep olur mu? 

Uzmanlara nazaran bunun olma bahtı neredeyse sıfır. Aşıların mRNA’sı haddi zatında ziyadesiyle kısa ömürlüdür ve işini yaptıktan sonra süratle parçalanır. İşte bu yüzden genetik kodlarımızı etkileyemez. Genetik kodumuz, DNA yahut deoksiribo-nükleik asit, aşıların mRNA’sıyla farklı, ama bağlantılı bir moleküldür. Ve mRNA iki nedenden dolayı DNA’mıza yerleşemez: 

1. Her iki molekülün de farklı bir kimyası vardır. Şayet (oldu ya hani) mRNA’lar kendilerini rutin olarak DNA’mıza yerleştirebilseydi, bu durum proteinlerin nasıl üretileceğini alt üst ederdi. Öte yandan bu yerleşmeyle mRNA gelecek jenerasyonlara aktarılan genomlara da karışabilirdi. Uzmanlara nazaran ise bunu yapan ömür formlarının hayatta kalma imkanı yoktur. Aslında canlılar bunun olmasını engelleyebilecek şekilde evrimleşmiştir. 

2. Öbür bir neden ise basitçe aşı mRNA’sının ve DNA’nın hücrenin iki farklı yerinde olması. DNA’mız hücre çekirdeklerinde yer alır. Fakat aşı mRNA’sı direkt sitoplazmaya masraf ve asla çekirdeğe girmez. Çekirdeğe mRNA taşıyan biline hiçbir taşıyıcı molekül yoktur.